ویروس HMPV آنچه باید بدانید | ویروس سال 2025
ویروس HMPV: آنچه باید بدانید
در روزهای اخیر، گزارشهایی از شیوع ویروس HMPV در چین منتشر شده است که نگرانیهایی را در سطح جهانی بهدنبال داشته است. در این مطلب، به بررسی این ویروس، علائم، راههای انتقال و توصیههای بهداشتی مرتبط با آن میپردازیم.
ویروس HMPV چیست؟
ویروس HMPV که مخفف Human Metapneumovirus است، یکی از اعضای خانواده ویروسهای پارامیکسوویریده (Paramyxoviridae) محسوب میشود و بهطور عمده دستگاه تنفسی انسان را تحت تأثیر قرار میدهد. این ویروس برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ توسط محققان هلندی شناسایی شد، اما شواهد نشان میدهد که این ویروس از دههها قبل وجود داشته و ممکن است در بسیاری از موارد ابتلا به عفونتهای تنفسی به اشتباه با دیگر ویروسها مانند RSV (ویروس سینسیشیال تنفسی) اشتباه گرفته شده باشد.
ساختار و ویژگیهای ویروس HMPV
- ساختار ویروس:
HMPV یک ویروس RNA دار با یک رشته منفی است و از لحاظ ژنتیکی به ویروس RSV نزدیک است. این ویروس با استفاده از پروتئینهای سطحی خود به سلولهای دستگاه تنفسی متصل شده و وارد آنها میشود. - انتقال:
ویروس HMPV از طریق قطرات تنفسی (مانند سرفه و عطسه) و تماس مستقیم با سطوح آلوده منتقل میشود. این ویروس همچنین میتواند از طریق تماس دست به دهان یا بینی وارد بدن شود. - چرخه زندگی ویروس:
پس از ورود به بدن، HMPV سلولهای پوششی دستگاه تنفسی را آلوده کرده و تکثیر میشود. این فرآیند باعث ایجاد التهاب و تخریب سلولها شده و علائم تنفسی را به همراه دارد.
گروههای در معرض خطر
ویروس HMPV میتواند افراد در تمام سنین را مبتلا کند، اما برخی گروهها بهطور خاص در معرض خطر بیشتری هستند:
- کودکان خردسال:
عفونت HMPV یکی از عوامل اصلی ایجاد بیماریهای تنفسی در کودکان زیر ۵ سال است و میتواند باعث بروز برونشیت، ذاتالریه و دیگر عفونتهای شدید شود. - سالمندان:
با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن ضعیفتر میشود و سالمندان بیشتر در معرض عوارض ناشی از HMPV قرار میگیرند. - افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف:
بیماران مبتلا به سرطان، دیابت، بیماریهای خودایمنی یا کسانی که داروهای سرکوبکننده ایمنی مصرف میکنند، بیشتر در معرض خطر عفونتهای شدید هستند. - افراد مبتلا به بیماریهای مزمن تنفسی:
کسانی که از قبل بیماریهایی مانند آسم یا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) دارند، ممکن است با شدت بیشتری علائم HMPV را تجربه کنند.
شدت بیماری
HMPV در بیشتر موارد باعث ایجاد عفونتهای خفیف دستگاه تنفسی فوقانی میشود، اما در برخی از افراد میتواند باعث بیماریهای شدید شود، از جمله:
- برونشیولیت: التهاب راههای هوایی کوچک در ریهها.
- ذاتالریه: عفونت و التهاب در کیسههای هوایی ریهها که با تب بالا و تنگی نفس همراه است.
- هیپوکسی: کاهش سطح اکسیژن خون که در موارد شدید نیاز به بستری و اکسیژندرمانی دارد.
شیوع جهانی
HMPV در تمام نقاط جهان یافت میشود و معمولاً در فصل زمستان و اوایل بهار شیوع بیشتری دارد. شیوع این ویروس بهطور مداوم تحت نظر سازمانهای بهداشتی قرار دارد، زیرا میتواند همزمان با ویروسهایی مانند آنفولانزا و RSV یک بار مضاعف بر سیستمهای بهداشتی وارد کند.
مقایسه با سایر ویروسهای تنفسی
ویروس HMPV از جهات بسیاری شبیه به RSV است، اما در مقایسه با آن کمتر شناخته شده است. این ویروس برخلاف آنفولانزا معمولاً با علائم شدید تب و بدندرد همراه نیست، اما همچنان میتواند به عفونتهای خطرناک منجر شود.
شناخت بهتر این ویروس و راههای پیشگیری از آن میتواند نقش مهمی در کاهش موارد ابتلا و مدیریت شیوع آن داشته باشد.
علائم HMPV
ویروس HMPV بهطور عمده دستگاه تنفسی فوقانی و در موارد شدید دستگاه تنفسی تحتانی را تحت تأثیر قرار میدهد. علائم آن ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد و شامل موارد زیر است:
- سرفه: یکی از رایجترین علائم HMPV است که میتواند خشک یا همراه با خلط باشد. در برخی افراد، سرفه ممکن است بیش از دو هفته طول بکشد.
- تب: معمولاً خفیف تا متوسط است، اما در موارد شدید میتواند بالا باشد و با لرز همراه شود.
- گرفتگی و آبریزش بینی: این علامت در کودکان بیشتر مشاهده میشود و میتواند منجر به کاهش اشتها و اختلال در خواب شود.
- گلودرد: احساس درد و خشکی در گلو که ممکن است هنگام بلعیدن بدتر شود.
- تنگی نفس: بهویژه در موارد شدید که ممکن است نیاز به اکسیژن یا بستری در بیمارستان داشته باشد.
- خستگی و ضعف عمومی: بسیاری از بیماران احساس ضعف و بیحالی میکنند که میتواند چندین روز ادامه داشته باشد.
- عوارض جدیتر: در افراد با ضعف سیستم ایمنی، کودکان خردسال و سالمندان، عوارضی مانند ذاتالریه (پنومونی) یا برونشیت ممکن است رخ دهد که نیاز به مراقبتهای پزشکی فوری دارد.
راههای انتقال
HMPV از طریق تماس مستقیم با ترشحات تنفسی فرد مبتلا، مانند سرفه و عطسه، یا لمس سطوح آلوده و سپس تماس دست با صورت منتقل میشود.
وضعیت فعلی در چین
در روزهای اخیر، گزارشها نشان میدهد که بیمارستانهای چین با افزایش قابلتوجهی در بیماران مبتلا به HMPV مواجه شدهاند. این وضعیت، بهویژه در شهرهای بزرگ و پرجمعیت مانند پکن و شانگهای، فشار زیادی بر مراکز درمانی وارد کرده است.
- افزایش مراجعه به بیمارستانها: بسیاری از بیماران با علائم تنفسی به بخشهای اورژانس مراجعه کردهاند، بهطوری که برخی بیمارستانها ظرفیت خود را پر کردهاند.
- گزارشهای رسانهها: رسانههای محلی اعلام کردهاند که شیوع این ویروس بهطور خاص کودکان و سالمندان را تحت تأثیر قرار داده است.
- اقدامات دولت چین: مقامات بهداشتی چین اعلام کردهاند که این شیوع در حال بررسی است. اگرچه این ویروس جدید نیست، اما موج کنونی شیوع باعث نگرانی عمومی شده است.
- واکنشهای جهانی: برخی کشورها، از جمله ایالات متحده، شروع به نظارت دقیقتر بر موارد ابتلا به HMPV کردهاند. متخصصان بهداشتی هشدار دادهاند که ویروس میتواند در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی به سایر نقاط جهان نیز گسترش یابد.
توصیههای بهداشتی
برای پیشگیری از ابتلا به ویروس HMPV، رعایت نکات زیر میتواند بسیار مؤثر باشد:
- شستوشوی مرتب دستها: شستن دستها با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه، بهویژه پس از تماس با سطوح عمومی یا قبل از خوردن غذا، از اهمیت بالایی برخوردار است.
- استفاده از ماسک: در مکانهای شلوغ یا در تماس نزدیک با افراد دیگر، استفاده از ماسک میتواند به کاهش خطر انتقال ویروس کمک کند.
- پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار: اگر کسی در خانواده یا محیط کار علائم بیماری دارد، بهتر است فاصله مناسب را حفظ کنید و از وسایل شخصی او استفاده نکنید.
- ضدعفونی کردن سطوح: سطوحی که مرتباً لمس میشوند، مانند دستگیرهها، گوشیهای موبایل و میزهای کار، باید با مواد ضدعفونیکننده تمیز شوند.
- تقویت سیستم ایمنی: مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C، خواب کافی و پرهیز از استرس میتواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و مقاومت بدن در برابر ویروس را افزایش دهد.
- مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم: اگر علائمی مانند تنگی نفس شدید، تب بالا یا ضعف شدید مشاهده شد، مراجعه به پزشک ضروری است.
با رعایت این نکات ساده، میتوان خطر ابتلا به HMPV را به حداقل رساند و از شیوع بیشتر آن جلوگیری کرد.
جمعبندی
با توجه به شیوع HMPV در چین، آگاهی از علائم و راههای پیشگیری از اهمیت بالایی برخوردار است. اگرچه این ویروس جدید نیست و علائمی مشابه سرماخوردگی دارد، اما در برخی افراد میتواند منجر به عوارض جدیتری شود. بنابراین، رعایت توصیههای بهداشتی و در صورت بروز علائم مشکوک، مراجعه به مراکز درمانی ضروری است.